Đạm thủy phân từ máu ngựa là một chế phẩm sinh học chứa 16 acid amin được tách chiết, tinh lọc theo một dây chuyển khép kín từ những con ngựa khỏe mạnh đã được nghiên cứu và ứng dụng từ những năm 70 tại các bệnh viện quân y. Công trình này đã giúp giải quyết được vấn đề thiếu hụt dinh dưỡng trong quân đội, giúp các thương bệnh binh nhanh chóng phục hồi sức khỏe, tăng cường sức khỏe cho phi công quân sự, bộ đội đặc công…và cha đẻ của công trình nghiên cứu đặc biệt ý nghĩa này chính là Đại tá Phan Ngọc Minh – Bác sĩ, nguyên là Chỉ huy trưởng Trung tâm nghiên cứu và sản xuất thuốc, Chủ nhiệm Labo máu, Học viện Quân y, Bộ Quốc phòng Việt Nam, Giám đốc Trung tâm Công nghệ sinh học Đông Nam Á, Giám đốc công ty công nghệ y sinh Hoà Lạc.
Thân thế, sự nghiệp của cha đẻ đạm thủy phân từ máu ngựa
Đại tá Phan Ngọc Minh tên khai sinh là Đinh Bá Bạ, sinh ngày 23/8/1932 tại Vũ Yển, Thanh Ba, Phú Thọ.
Thời thanh niên, ông nhập ngũ và trở thành một y tá quân đội, phục vụ ở chiến trường Nam Bộ trong thời kỳ Kháng chiến chống Pháp, được kết nạp Đảng Cộng sản Đông Dương khi vừa tròn 18 tuổi. Sau đó, ông được điều về làm nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe riêng cho Tư lệnh Phân liên khu miền Đông Nam Bộ Trần Văn Trà.
Sau Hiệp định Geneve 1954, ông tập kết ra Bắc, được cử đi học quân y sĩ rồi học bác sĩ. Năm 1962, ông được cử đi học bổ túc tại Liên Xô, nhưng được gọi về nước trước thời hạn. Sau khi về nước, ông được phân công làm Chủ nhiệm Quân y Đoàn 95 (Đoàn cán bộ làm nhiệm vụ đặc biệt ở chiến trường ba nước Đông Dương năm 1963). Năm 1968, ông được cử đi học nâng cao tại Liên Xô, nhưng lại cũng có lệnh gọi về nước trước thời hạn, để về nhận nhiệm vụ đưa sinh viên năm cuối vào phục vụ chiến trường vào năm 1972.
Mặc dù quá trình học tập đứt đoạn, nhưng với khả năng tự nghiên cứu, ông đã tự trang bị cho mình một nền tảng kiến thức được đồng nghiệp tôn trọng. Trước khi nghỉ hưu, ông là Chỉ huy trưởng Trung tâm sản xuất thuốc, Học viện Quân y, hàm Đại tá.
Hơn 50 năm miệt mài nghiên cứu và ứng dụng, bác sĩ Minh thấy hướng đi của mình là hoàn toàn đúng đắn và giải quyết được một phần mong muốn của mình khi xưa: đã có đạm thủy phân điều trị bệnh nhân sốt rét suy kiệt, có các chế phẩm HCG, PMSG giúp ngành chăn nuôi và thủy sản phát triển. Ông cũng đã được nhà nước phong tặng Huân chương Lao động hạng Ba, huân chương Chiến công hạng Nhất, huy hiệu 65 năm tuổi Đảng và nhiều danh hiệu cao quý khác.
Hành trình nghiên cứu đạm thủy phân từ máu ngựa
Vào những năm 70 trung tâm nghiên cứu và sản xuất thuốc Học viện Quân y đã tiến hành nghiên cứu các chế phẩm sinh học từ máu người và máu gia súc nhưng chủ yếu là từ máu ngựa. Do ngựa là kho dược liệu sống cho sức khỏe, thịt, sữa, cao ngựa có hàm lượng dinh dưỡng cao, có đủ các acid amin, các yếu tố vi lượng cần thiết cho cơ thể. Người phụ trách đề tài này khi đó là Bác sĩ Minh. Sau nhiều năm miệt mài nghiên cứu, ông đã cho ra 2 công trình nghiên cứu nổi tiếng nhất chính là: Chế tạo thuốc kích thích cá đẻ nhân tạo (HCG) và đạm thủy phân tại Việt Nam.
Tuy nhiên, một mặt do thiếu trang bị máy móc đồng bộ phục vụ nghiên cứu, một mặt do cơ chế nghiên cứu khoa học còn nhiều điều ràng buộc, nên việc thử nghiệm trên người và gia súc mới chỉ tiến hành được trong phạm vi nhất định, vì vậy các chế phẩm đã không được ứng dụng rộng rãi. Khi ông nghỉ hưu cũng là lúc cơ chế hoạt động khoa học đã được tháo gỡ từng bước: nhà khoa học tự chịu trách nhiệm, tự chủ về tài chính, do đó kết quả nghiên cứu có thể chuyển giao ngay cho người sản xuất. Để phát huy kết quả nghiên cứu cũng như mở rộng phạm vi ứng dụng sản phẩm, năm 2008, Bác sĩ Minh đã xin thành lập: Trung tâm công nghệ sinh học Đông Nam Á (nằm trong Hội Khoa học Đông Nam Á). Trung tâm đã tập hợp được nhiều cán bộ ngành Y, Dược và Thú y hoàn toàn tự nguyện tham gia. Phòng thí nghiệm của trung tâm đặt tại tòa nhà Vườn ươm doanh nghiệp, thuộc khu công nghệ cao Hòa Lạc. Từ cơ sở này viên đạm thủy phân từ máu ngựa đã được cấp phép sản xuất và ứng dụng rộng rãi.
Cho đến nay, ngoài sản xuất viên đạm thủy phân theo yêu cầu của cơ sở điều trị, ông còn chủ yếu cấp miễn phí. Các chế phẩm HCG, PMSG luôn giữ mức giá bằng ½, 1/3 thuốc ngoại. Vì thế, tiền bạc với ông không phải vấn đề trên hết. Niềm say mê của ông cũng không phải vì đi tìm danh lợi. Thực ra trước đây, BS Minh cũng từng trăn trở ít nhiều vì mỗi khi Hội đồng chức danh Học viện Quân y xét đặc cách phong học hàm, học vị, dù ông hoàn toàn có đủ điều kiện, nhưng một số đề tài khoa học do ông chủ trì đều thuộc “diện mật” nên không được phép công bố. Dù ông chỉ là BS, nhưng là một trong số những người có nhiều kết quả nghiên cứu được ứng dụng rộng rãi trong thực tế. Bởi thế, đồng nghiệp, bạn bè và đặc biệt là những người bệnh, người nông dân được thụ hưởng thành quả đều nói: “Ông đúng là nhà khoa học của cuộc sống!” Đã vào tuổi “xưa nay hiếm”, sức khỏe không còn dẻo dai nữa, song điều đó càng thôi thúc BS Minh phải cố gắng để những kết quả nghiên cứu của mình ngày càng được ứng dụng rộng rãi hơn.
Chính vì vậy, vào năm 2009 ông đại diện cho Công ty TNHH Công nghệ Y Sinh Hòa Lạc – Là đơn vị nghiên cứu, sản xuất nguồn đạm thủy phân từ máu ngựa cho phép Công ty Cổ phần Dược phẩm Hà Tây độc quyền sử dụng làm nguyên liệu sản xuất 2 sản phẩm Bosunamin, Bosukid, nay là Bosugold và Bosukid giúp phục hồi sức khỏe nhanh, tăng cường sức đề kháng phù hợp với người cao tuổi, người lao động nặng nhọc, đặc biệt là trẻ em suy dinh dưỡng. Việc ký kết này nhằm mục đích giúp mọi người tiếp cận với những sản phẩm chất lượng nhất, có giá thành tốt nhất.
“Nhà khoa học của cuộc sống” hiện đã 88 tuổi, 65 tuổi Đảng nhưng ông vẫn còn rất minh mẫn, ông thường xuyên kêu gọi các y bác sĩ tổ chức các buổi thăm khám miễn phí cho người già, người có công, những người có hoàn cảnh khó khăn trên khắp đất nước. Đối với ông, mang lại niềm vui, sức khỏe cho mọi người chính là niềm hạnh phúc lớn nhất của cuộc đời ông. Chúc ông luôn mạnh khỏe, luôn là người truyền lửa, truyền nhiệt huyết đến những chuyên gia, những nhà nghiên cứu thế hệ sau để đất nước ngày càng có nhiều “ Nhà khoa học của cuộc sống” góp phần đưa những sản phẩm chất lượng nhất đến với từng người trên đất nước Việt Nam.
Nguồn tham khảo: Wikipedia
